Ik ben niet arm! Alleen…

In dit stuk:

heb ik gezegd dat ik de stresstest niet zou verlengen. Dat heb ik alsnog wél gedaan. Om dit stuk te kunnen volgen is het noodzakelijk om bovenstaand stuk te hebben gelezen, omdat daarin beschreven staat hoe ik mijn financiële stresstest heb vormgegeven.

De reden dat ik de test alsnog heb verlengd, is omdat ik tóch overtuigd raakte van het argument dat je het pas echt kunt testen als je het een jaar lang doet. Inmiddels zijn we meer dan een jaar verder, dus kan ik eindelijk echt de balans opmaken.

Kortweg komt het er inderdaad op neer dat ik geld aan het rondpompen was. Dat ik dit kón doen, geeft al aan dat ik niet arm ben. Alleen geeft het ook behoorlijk aan dat ik niet financieel zelfredzaam was op basis van mijn inkomen. Dat is natuurlijk niet handig.

Daarom heb ik besloten om, nadat me dit geadviseerd was, te stoppen met doneren. Daar heb ik het eerlijk gezegd nog steeds moeilijk mee, want ik vond het leuk en/of fijn om te doneren. Dat gaf me een beetje het gevoel dat ik impact maakte, hoe klein het ook mocht zijn.

Aangezien ik dit pas type ruim nadat het jaar voorbij is, kan ik inmiddels ook wel wat over mijn jaaruitgaven zeggen. Veel bedragen die ik niet kon en/of wilde betalen van mijn lopende ‘bunqrekening’ heb ik betaald van de IBAN ‘Vrij Parkeren’. Abonnementen die ik per (2) jaar betaal bijvoorbeeld.

Over het algemeen heb ik reiskosten daarop geboekt. Tenslotte betaal ik mijn dalurenkaart ook per jaar. Wat me daarbij opviel is dat ik mijn vakantiegeld verspreid over het jaar uitgeef. Om hier zeker van te zijn, blijf ik voorlopig de test uitvoeren, zodat ik kan zien of ik nu wel / nog steeds rond kan komen.

Voordat ik met deze tests begonnen was, realiseerde ik me niet hoeveel impact bijvoorbeeld het ‘Eigen Risico’ heeft op mensen met mijn inkomen. Door de onverwacht hoge uitgaven die je kunt hebben doordat het eigen risico aangesproken wordt, ben je in het eerste half jaar in een maand soms zo veel geld kwijt dat je die maand niet rond kunt komen als je geen buffer hebt.

Dat vond ik wel een akelige ontdekking. Natuurlijk is dit de reden dat je het eigen risico gespreid kunt betalen van februari t/m november. Het liefst wil ik het in januari helemaal in zijn geheel betalen, zodat ik er de rest van het jaar geen omkijken meer naar heb. Dat ik daartoe in staat ben, geeft wederom aan dat ik niet arm ben. Ik betaal wel meer zaken per jaar, grotendeels omdat ik dan ook korting kan bedingen.

Zoals ik tijdens de eerste test merkte dat ik op uitgaven moest gaan letten, ben ik nu ook op uitgaven gaan letten om te kijken of ik het jaar kon halen. Hiervoor heb ik soms wel met potjes moeten schuiven… en heb ik uitzonderingen gemaakt voor grote zaken die ik echt wilde hebben en heb ik ‘De Zilvervloot’ 1 of 2 keer aangesproken, omdat het anders niet lukte. Inmiddels heb ik die IBAN al een half jaar niet aangeraakt.

In een van de eerdere versies van dit blogstuk heb ik overwogen om het de titel ‘Doen alsof je arm bent’ mee te geven. Daar heb ik aan zitten denken, omdat ik dat een beetje doe. Er zijn namelijk meerdere momenten per maand, nu ook nog, waarbij ik een uitgave niet doe, omdat ik dan niet zeker weet of ik het einde van de maand haal. Daarbij voel ik ook de bijbehorende geldstress.

Alleen … die geldstress is een beetje nep. Tenslotte weet ik dat ik niet écht in de problemen kom als ik een uitgave niet kan doen of als ik een bepaalde uitgave juist wél doe. Toch vind ik het fascinerend hoeveel zo’n langdurige test als dit impact heeft op mij en mijn uitgavenpatroon.

Nu was ik sowieso al wel bewust van wat ik ongeveer gedurende een jaar uitgaf, maar bij veel zaken ‘voelde’ ik het niet zo en had ik amper connecties zoals:

Wanneer ik de komende tijd hier minder geld aan uitgeef, dan kan ik wel geld uitgeven aan…

Johan Zijlstra

Dat heb ik nu wel. Door dit soort zelfreflecties over geld kan ik mij beter inbeelden hoe het is om rond te komen van alleen mijn, lage, inkomen. Alleen kan ik het echte gevoel van geldstress slechts benaderen, want ik kom niet in de problemen als ik mijn maandelijkse test niet haal. Er zijn geen consequenties.

Nu ik ook een jaar lang mijn financiën getest heb, kan ik wel vertellen dat zo’n maandelijkse test inderdaad niet representatief is. Dat iemand een maand lang van een laag inkomen kan leven terwijl die persoon weet dat ie daarna weer zijn eigen inkomen terug krijgt, zegt heel weinig. Pas wanneer je voor langere tijd áfhankelijk bent van een laag inkomen, weet je pas hoe het écht voelt.

Zoals gezegd ben ik doorgegaan met het experiment. Dat is niet omdat ik verwacht nog veel ontdekkingen te doen. Het is vooral omdat ik het eens ben met het idee dat ik voor mijn maandelijkse uitgaven moet kunnen bouwen op mijn maandelijkse inkomen. Dat gaat me inmiddels wel lukken.

Op het moment dat ik de zorgtoeslag binnen krijg, boek ik het saldo, dat ik vlak daarvóór op ‘bunqrekening’ had staan, over naar ‘Vrij Parkeren’. Elke week spaar ik ook een vast bedrag dat ik overboek naar ‘Een ding’. Er zijn ook nog 2 IBAN die ik gebruik om te sparen voor twee grote jaarabonnementen zoals mijn zorgverzekering en mijn internetprovider, die ik per jaar betaal, maar daar dus wel maandelijks geld voor opzij zet – anders zou de test namelijk niet kloppen.

Overigens ben ik nog steeds van mening dat je beter zo’n test kunt doen als ik gedaan heb (als je in zo’n luxe positie zit als ik), dan dat je berekent of je het haalt. Het is wel goed om te berekenen of je het haalt, daar niet van. Alleen als je zo’n persoonlijke financiële stresstest doet, dan voel je het wel meer. Bovendien word je er ook meer mee geconfronteerd.

Natuurlijk realiseer ik me dat veel mensen niet in de gelegenheid zijn om zo’n test te kunnen doen zoals ik dat gedaan heb. Bijvoorbeeld omdat ze geen 1-persoonshuishouden hebben zoals ik dat heb of omdat ze weten dat hun inkomen gedurende het jaar kan veranderen. Niet iedereen heeft zo’n stabiel inkomen als ik.

Persoonlijke financiële stresstest

Afgelopen maand heb ik gekeken hoe ik er financieel voorstond door een test te doen. Ik wilde weten of mijn maandelijkse uitgaven pasten bij mijn inkomen.

Natuurlijk had ik kunnen berekenen hoeveel ik in de maand daarvoor uitgegeven had en hoeveel inkomen ik die maand had. Daar was ik aan de ene kant te lui voor en tegelijkertijd vond ik dat ook te makkelijk.

Als ik dat gedaan had, dan zou ik namelijk inderdaad weten of ik ’te veel’ of ’te weinig’ uitgaf. Je zult je afvragen waarom ik dat al niet wist. Nu wist ik globaal wel hoe ik ongeveer uit zou moeten komen. Het is alleen anders als je dit ervaart dan als je dit berekent.

Laat ik duidelijk zijn: ik maak me geen zorgen om mijn financiën. Mijn buffer is groot genoeg om meerdere grote uitgaven én onverwacht grote uitgaven op te kunnen vangen. Bovendien spaar ik ook gewoon wekelijks een bedrag. Daarnaast is mijn inkomen ook super stabiel. De vraag was dan ook meer of mijn spaargedrag niet een vorm van ‘broekzak – vestzak’ was.

Het is namelijk meer dan eens voorgekomen dat ik een bedrag van een van mijn andere IBAN (Ik heb er 12 van de 25, ja ik vind het zelf ook veel) bij bunq naar mijn ‘bunqrekening’ heb overgeboekt. Dus had ik mij voorgenomen om dat deze maand niet te doen, want anders zou de test nergens op slaan, nietwaar?

Toen mijn zorgtoeslag binnenkwam heb ik al het andere geld dat daarvoor al op die bunqrekening stond overgeboekt naar een andere IBAN. Vervolgens ben ik mijn leven gaan leven zoals ik dat gewoonlijk doe. Ik heb me er vooral voor gewaakt dat ik mijn standaard uitgaven bleef doen.

Zo ben ik gewoon boodschappen blijven doen bij de natuurvoedingswinkel Solidare, heb ik niets veranderd aan mijn abonnementen & donaties en heb ik ook nog luxe uitgaven gedaan. Ook bleef ik sparen.

Het viel me vooral op hoe terughoudend ik werd met het uitgeven van geld aan zaken die ik dus niet elke maand koop… Nu was ik me er van bewust dat er, gedurende het jaar, best wel maanden zijn met incidentele uitgaven… wat het ook lastig maakte.

Tel daarbij op dat mijn inkomen niet in zijn geheel op één dag op mijn bunqrekening gestort wordt. Bovendien spaar ik wekelijks in plaats van maandelijks. Dat alles maakt het niet bepaald overzichtelijk – hoewel je dat natuurlijk wel kunt schatten. Ik wilde het alleen niet berekenen.

Ik voelde me bij tijd en wijle ook echt arm – terwijl ik dat dus níet ben. Het idee dat je ‘het eind van de maand’ niet gaat halen is akelig. Terwijl ik natuurlijk op zo’n beetje elk moment geld van mijn andere rekeningen kon halen. Er kon mij niets wezenlijks overkomen, maar het idee alleen al is verontrustend.

Tegen het einde van de maand werd het ook echt moeilijk. Er kwamen twee uitgaven aan die ik echt graag wilde doen. De een was een jaarlijkse incidentele luxe uitgave die ik zonder de test zó gedaan zou hebben. De andere was het kopen van concertkaartjes voor een van mijn favoriete artiesten – Marina.

Bovendien waren beiden tijdgebonden. Die jaarlijkse uitgave deed ik gewoonlijk omdat het in die periode in de aanbieding was. Wanneer ik die uitgave dus níet deed en ik zou dat abonnement later nodig blijken te hebben dan zou ik meer geld kwijt zijn dan als ik het geld nu uit zou geven. Het ironische is natuurlijk dat je nu zult zien dat ik het pas over een jaar of zo nodig ga hebben. Het voelde alleen niet goed – ik zou tegen mijn principes in moeten gaan.

Dus heb ik vals gespeeld. Ik heb dat abonnement dat in de aanbieding was met korting gekocht met behulp van een andere IBAN. Een ander potje als je wilt. Gewoon omdat ik bang was dat als ik het van de bunqrekening zou betalen dat ik het dan niet ‘zou halen’ of dat ik ‘iets zou missen’.

Bij het kopen van de concertkaartjes werd ik er nog meer mee geconfronteerd dat ik niet zou slagen voor mijn eigen test. Het is niet dat ik de beslissing moeilijker vond. Die uitgave niet doen, daar zou ik echt spijt van hebben. Het is alleen wel jammer dat ik hierdoor niet slaagde in mijn opzet.

Daar moet ik wel bij zeggen dat als ik één van de uitgaven niet gedaan zou hebben dat ik dan het einde van de maand gehaald zou hebben – maar niet allebei. Het is zelfs zo dat ik de concertkaartjes een minuut ná de transactie wél had kunnen kopen vanaf mijn bunqrekening – maar dat had dan weer niet gekund als ik het abonnement van die rekening had betaald.

Hieruit moet ik concluderen dat ik niet in staat ben geweest om ‘gewoon’ te kunnen leven van het geld dat mijn bunqrekening bereikt in een maand tijd. Ik zat er alleen wel heel dichtbij. Ik vind het ook niet erg dat ik het niet gehaald heb. Ik ben er wel een stuk wijzer van geworden.

Zo weet ik nu dat ik het kán halen als ik dat wil. Ik ben best in staat om te snijden in sommige uitgaven. De vraag is vooral óf ik dat wil en hoe structureel mijn tekort per jaar (gemiddeld per maand) is. Zo zou ik bijvoorbeeld mijn vakantiegeld (die ik ook weggesluisd had) kunnen gebruiken om de tekorten op te vangen, want ik ga toch niet graag op vakantie.

Iemand suggereerde dat ik deze test elke maand van het jaar zou moeten houden om te bekijken of ik echt kan leven met mijn inkomen, maar dát ga ik dus liever wél berekenen. Het idee daarachter is dat je tijdens zo’n test als deze uitgaven gaat uitstellen. Deze test ervoer ik echter als zeer oncomfortabel en ga ik dan ook niet verlengen als het niet hoeft.

Wat betreft de vraag of er sprake is van ‘broekzak – vestzak’:

Daar is inderdaad sprake van. Alleen heb ik in de afgelopen maand meer gespaard dan dat ik aan het einde van de maand ’tekort’ (via andere IBAN had uitgegeven) kwam. Ik ben dus in zekere zin geld aan het ‘rondpompen’.

Wederom heb ik dit nog niet gecorrigeerd naar een gemiddelde per maand of heb ik het vakantiegeld hierin meegerekend. Het verschil is ook nog eens dusdanig klein dat ik er niet van wakker lig. Tenslotte heb ik al aangegeven dat ik kan snijden in mijn uitgaven als dat nodig blijkt te zijn.

Sterker nog, ik heb gemerkt dat ik met de uitgaven die ik doe best wel tevreden ben. Ik heb nergens gedacht van:

“Waarom geef ik daar eigenlijk geld aan uit?”

Johan Zijlstra