Altijd als ik mezelf verlies en verdrink in zelfmedelijden vraag ik mij af wat ik waard ben. Tot op zekere hoogte doe ik dat om mezelf te kwellen. De voornaamste reden is echter dat ik het antwoord niet weet.
Dat is pijnlijker dan het kwellen in zulke mate dat ik daar echt aan onderdoor kan gaan. Qua losse omschrijvingen kom ik er overigens best ver hoor, wat ik waard ben. Alleen neem ik daar geen genoegen mee. Het kan zijn dat ik streng ben voor mezelf en dat ik mijn idealen omlaag zou moeten schroeven.
Het is alleen wel zo dat die idealen mij maken tot wat ik ben. Veel meer dan dat ik bijvoorbeeld gemberkleurig haar heb. In wezen ben ik nog steeds op zoek naar mezelf. De eerder genoemde idealen schetsen namelijk slechts een kader, ik ben zelf verantwoordelijk voor het invullen daarvan.
Niemand weet hoe het is om iemand anders te zijn, hoe graag ze dat ook zouden willen of hoeveel levenservaring ze ook hebben. Het is gewoon niet mogelijk – je kunt niet in iemands hoofd kijken. Helaas weerhoudt dat men er niet van om het te proberen.
Gelukkig zijn er ook genoeg mensen die genoegen nemen met een benadering zonder dat ze daadwerkelijk weten hoe iemand is en zonder aannames te doen hoe die persoon in een bepaalde situatie zou reageren.
Alleen… wat nu als je jezelf niet snapt? Als je keuzes maakt waarvan je later niet weet waarom je precies die stap hebt genomen? Terwijl je over het algemeen niet impulsief bent en alles kunt onderbouwen?
Natuurlijk snappen wel meer mensen zichzelf niet. Bovendien vertonen wel meer mensen tegengesteld gedrag op zo’n manier dat het lijkt dat ze last hebben van een interne paradox. Ons onvoorspelbare karakter is wellicht juist datgene dat ons menselijk maakt, maar dat is een ander onderwerp.
Zou ik mezelf beter kunnen waarderen als ik mezelf beter zou snappen? In grote lijnen snap ik wel de dingen die ik doe op kleine schaal, maar als ik naar het grotere geheel moet kijken dan vind ik mezelf vrij terughoudend. Ik weet wel wat ik wil bereiken, maar ik stel me heel afhankelijk op. Alsof ik dus niet weet wat ik wil.
Kort gezegd komt het er op neer dat ik, nog altijd, bang ben om mezelf te zijn. Dat is vrij gek, want in zekere zin ben ik daar best goed in – in mezelf zijn. Dat lijkt alleen dus heel afhankelijk te zijn van de context. Dat is alleen ook niet bepaald iets nieuws. Dat geldt voor iedereen.
Mezelf presenteren is waar het vaak op stuk loopt. Ik ben dan bang voor de reactie van de ander, waardoor ik mezelf dus afwijs voordat ik überhaupt de ander een kans heb gegeven om mij te kunnen beoordelen. Daarmee veroordeel ik mezelf dus.
Hierdoor leef ik, gelukkig zelden, in intense onzekerheid. Aangezien ik meer verlang van mezelf dan dat ik kan leveren. Ik ben niet lief voor mezelf. Dus in die zin zorg ik niet goed genoeg voor mezelf.
Het zijn vaak kleine luxe problemen waardoor dit soort zaken naar de oppervlakte komen. Die dienen dan als katalysator. Ik vind namelijk dat luxe problemen geen echte problemen zijn. Dat ik mij aanstel. Terwijl luxe problemen ook problemen zijn. Weliswaar in een andere schaal, maar toch.
Het is dan ook niet zo alsof ik geen echte problemen ken en alsof ik me niet bezig houd met wereldproblematiek. Het is alleen pas wanneer mijn eigen kleine systemen bedreigd worden dat ik slechter begin te functioneren. Soms lijkt het dan alsof ik enkel uit systemen besta. Dat een herstart van mezelf voldoende zou zijn om mij weer op ‘het juiste pad’ te krijgen!
Zo is het natuurlijk niet, maar mijn systemen herprogrammeren kost me wel ontzettend veel tijd, energie en moeite. Zelden geld gelukkig, dus dat scheelt weer, maar soms zou ik willen dat het me enkel geld kostte – zoveel moeite kost het me!
Ik ben ook bang om die moeite te doen. Ik zie er echt tegenop. Liever behoud ik de systemen die ik gebruik dan dat ik ze aanpas of tijdelijk uitschakel. Die systemen geven mij namelijk zekerheid, houvast. Als die systemen niet meer toereikend zijn, dan neem ik graag de tijd om die systemen aan te passen, zodat ik er weer op kan bouwen. Wanneer ik die tijd niet toebedeeld krijg, dan loop ik vast.
In welke mate bepalen die systemen wie ik ben of wat ik waard ben? Er is natuurlijk een bepaalde wisselwerking tussen mijzelf en mijn systemen. Dat is zeker zo, maar veel van die systemen zijn gebaseerd op de waardes die ik koester. Alleen dien ik wel zo flexibel te zijn dat ik situaties voorrang geef op de systemen die ik gebruik.
Ironisch genoeg komt het ook voor dat ik me té flexibel opstel waardoor ik me niet houd aan de systemen die ik voor mezelf heb opgesteld. Alleen heeft dit vaak enkel effect op wat ik doe in mijn eentje in mijn vrije tijd op mijn appartement, waardoor het effect soms pas later tot uiting komt door middel van onbeantwoorde e-mails. Ik wil dan vaak alsnog doen wat eerst niet lukte.
Ik vind het dan ook moeilijk om zaken die niet gelukt zijn te laten voor wat ze zijn. Ik wil ze dan alsnog doen, terwijl ik weet dat ik moet snijden. Ik ben altijd bang dat ik iemand tekort doe door iets dat ik niet gedaan heb. Ja, dat kan ik ook zelf zijn, dus ergens bestaat er wel een mate van eigen waarde, maar dat is vaak indirect.
Het zou zelfs zo kunnen zijn dat wat ik voor mezelf doe dat ik dat minder waardeer dan wat een ander voor mij doet. Ergens klinkt dat heel natuurlijk, maar niet als ik de activiteiten die ik voor mezelf doe maar voor lief neem.
Sommigen zeggen dat je uiteindelijk alleen bent op de wereld. Dat je alleen komt & alleen gaat. Hoewel dat natuurlijk in zekere zin klopt, ben ik het met de strekking daarvan geheel oneens. Je bent hier voor anderen. De wijze waarop ik mij hier toe verhoud is niet altijd duidelijk, want ik lijk er niet altijd naar te handelen.
Ik wil namelijk meer zijn dan een goed persoon. Ik wil de wereld beter achterlaten dan dat ik hem gevonden heb. Het gaat mij er niet om een voetnoot te worden in geschiedenisboeken of om ‘aan de goede kant van de geschiedenis’ te staan. Ik wil ook niet iedereen overtuigen van mijn beweegredenen, maar het zou fijn zijn als ik iemand vond die snapte waarom ik dit allemaal zo belangrijk vond en mij waardeerde.
Het lijkt er namelijk op dat ik mijzelf die waardering niet kan geven, hoe nobel mijn doelen ook mogen zijn, op zichzelf zijn ze niet genoeg. Alsof er zonder die externe aandacht geen groei meer zit in mij. Natuurlijk realiseer ik me dat dit dermate wanhopig overkomt dat het lijkt alsof ik op elke oprechte aandacht reageer met affectie, maar dat is niet erg, want dat is namelijk zo.
Gelukkig is mijn mensenkennis wel van dusdanige aard dat ik weet wanneer iemand interesse in mij heeft. Helaas kan dat geregeld niet gezegd worden voor de mate waarin iemand interesse in mij heeft. Ook al is die positief, nog kan dat wel eens zó verkeerd gaan, dat ik er helemaal ontregeld door raak.
Een gevoel van eigenwaarde. Mezelf waarderen. Houden van Johan. Als ik mezelf meer zou willen ontwikkelen dan is dat het voornaamste wat ik moet doen. Alleen, hoe doe je dat?